Analiza stanu BHP

Czym jest analiza stanu bhp i po co się ją wykonuje?

Analiza stanu BHP jest prawnym wymogiem, sformułowanym w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy. (Dz.U. 1997 nr 109 poz. 704 z późn. zm.):

§ 2 1 . (…)
3) sporządzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy zawierających propozycje przedsięwzięć technicznych i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy.

Na samym pracodawcy ciąży natomiast obowiązek bieżącego monitorowania stanu bhp w firmie. Wynika to pośrednio z art. 207 Kodeksu pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141, tekst jednolity: Dz.U. 2023 poz. 1465), wg którego pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywanie środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników:

Art. 207. § 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy, o których mowa w art. 237¹¹ § 2.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany:
(…)
3) reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;

W praktyce prawidłowo i rzetelnie przygotowana analiza stanu bhp przekłada się na wysoką świadomość kierownictwa oraz pozwala na skuteczne planowanie działań.

Kiedy przeprowadza się analizę stanu bhp?

Zwyczajowo raport z analizy stanu bhp przygotowuje się na początku roku – w styczniu/lutym, kiedy można podsumować już statystyki za rok ubiegły. Informacje skompletowane w analizie stanu BHP są cennym źródłem informacji o stanie rzeczywistym, a także najrozsądniejszą daną wejściową do planowania działań z zakresu BHP, ergonomii i promocji zdrowia na kolejny okres. Wyniki liczbowe w raporcie są twardą podstawą do planowania inwestycji w zakresie BHP lub moderowania budżetu.

Kto przygotowuje raport?

Wspomniany w pierwszy akapicie cytat mówiący o sporządzaniu i przedstawianiu pracodawcy, co najmniej raz w roku, okresowych analiz stanu bhp – jest zdefiniowany jako jedno z 22 punktów zakresu działania służby BHP.

Rozdział X Kodeksu Pracy w art. 237¹¹ precyzuje, kto dokładnie może pełnić funkcję służby bhp – a co za tym idzie – na kim spoczywać będzie obowiązek przygotowania rocznej analizy stanu bhp:

Art. 237¹¹
. § 1. Pracodawca zatrudniający więcej niż 100 pracowników tworzy służbę bezpieczeństwa i higieny pracy, zwaną dalej „służbą bhp”, pełniącą funkcje doradcze i kontrolne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, zaś pracodawca zatrudniający do 100 pracowników powierza wykonywanie zadań służby bhp pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Pracodawca posiadający ukończone szkolenie niezbędne do wykonywania zadań służby bhp może sam wykonywać
zadania tej służby, jeżeli:
1) zatrudnia do 10 pracowników albo
2) zatrudnia do 50 pracowników i jest zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
§ 2. Pracodawca – w przypadku braku kompetentnych pracowników – może powierzyć wykonywanie zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy. Pracownik służby bhp oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu
powierzono wykonywanie zadań służby bhp, o którym mowa w § 1, a także specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby bhp oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników tej służby.

Wymienione mamy tutaj zatem 4 grupy, które mogą, w zależności od stanu ustalonego w danej firmie, sporządzać analizę stanu bhp:

• służba bhp zatrudniona w zakładzie pracy;
• pracownik zatrudniony przy innej pracy wykonujący zadania służby bhp;
• pracodawca wykonujący zadania służby bhp (w zakładach do 10/50 pracowników);
• specjaliści bhp spoza zakładu.

Co powinno znaleźć się w analizie stanu bhp?

Nie istnieje żaden przepis określający wzór analizy bhp. Nie ma zatem także konkretnych wskazań, jakie dokładnie wątki powinna ona omawiać. W decyzji na temat tego, jakie obszary wymagają analizy, opiera się zatem na takich zmiennych, jak specyfiką branży, rodzaje zagrożeń w procesie pracy, czy wielkość firmy. Część danych do analizy, np. tych określających strukturę zatrudnienia, trzeba pozyskać od innych działów – w tym przypadku z działu kadr. W innych przypadkach może to być dział techniczny, dział inżynierii procesu, dział szkoleń itd. Poniżej przykładowy, uniwersalny spis treści analizy stanu bhp, który pozwoli dość szczegółowo nakreślić stan obecny w firmie.

1. Opis zakładu
   1.1. Informacje ogólne
   1.2. Budynki, pomieszczenia i teren zakładu
   1.3. Wyposażenie techniczne
   1.4. Opis procesu technologicznego
   1.5. Zatrudnienie
   1.5.1. Stan zatrudnienia
   1.5.2. Regulamin pracy
   1.5.3. Ochrona pracy kobiet i młodocianych
2. Raport ze statystyk
   2.1. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe
   2.1.1. Koszty wypadków za rok poprzedni
   2.1.2. Statystyki wypadków i chorób zawodowych
   2.1.3 Efektywność prowadzonych działań korygujących
   2.1.4 Zdarzenia potencjalnie wypadkowe
3. Kontrole wewnętrzne i zewnętrzne w roku poprzednim
   3.1. Wyniki kontroli organów zewnętrznych w poprzednim roku
   3.2. Wyniki kontroli wewnętrznych w poprzednim roku
4. Wyniki badań środowiska pracy
5. Szkolenia z zakresu BHP i inne
6. Środki ochrony indywidualnej
7. Badania profilaktyczne, pierwsza pomoc i promocja zdrowia
   7.1. Badania profilaktyczne (Medycyna Pracy)
   7.2. Promocja zdrowia
   7.3. Punkty pierwszej pomocy w zakładzie
8. Komisja BHP
9. Ergonomia stanowisk pracy
10. Ocena Ryzyka zawodowego
11. Instrukcje BHP
12. Wykonawcy
13. Stan bezpieczeństwa pożarowego
14. Działania pracodawcy i służby BHP
15. Wnioski z analizy oraz plan działania
    15.1. Wnioski
    15.2. Plany poprawy warunków BHP w zakładzie na rok kolejny

Jeśli prowadzisz lub reprezentujesz firmę, która potrzebuje wykonania analizy stanu bhp w mieście Łódź lub w innych naszych regionach działania – zapraszamy do kontaktu.